Επιτρέπεται εκτός Τετάρτης και Παρασκευής, μέχρι 17ης Δεκεμβρίου, από 18-24 κατάλυσις οίνου καί ελαίου (Ράλλη- Ποτλη, Σύνταγμα Ιερών Κανόνων, Τόμος Δ’ σελ.488, πρβλ. Πηδάλιον, Αθήναι 1841, υποσ, είς ερμηνεία του ΞΘ’κανόνος Αγ. Αποστόλων).
Στίς 15 Νοεμβρίου αρχίζει η νηστεία τών Χριστουγέννων. Πρόκειται γιά μιά περίοδο έντονης πνευματικής εργασίας καί ψυχοσωματικής προετοιμασίας γιά τόν εορτασμό τής μεγάλης εορτής τής Γεννήσεως τού Κυρίου.
Από τίς 15 Νοεμβρίου έως τίς 17 Δεκεμβρίου (κατ άλλη παράδοση έως τίς 12 Δεκεμβρίου) νηστεύουμε τό κρέας, τά γαλακτομικά καί τά αυγά καί τρώμε ψάρι (εκτός βεβαίως Τετάρτης καί Παρασκευής, πού νηστεύουμε αυστηρά). Μετά τίς 17 (ή 12) Δεκεμβρίου νηστεύουμε καί τό ψάρι.
Η νηστεία όμως κατά τήν υπόδειξη τού Κυρίου μας έχει νόημα, όταν συνδυάζεται μέ προσευχή καί ελεημοσύνη. Γιά τό λόγο αυτό, η Εκκλησία μέ τήν έναρξη τής νηστείας μάς προσκαλεί σέ εντονότερη λειτουργική ζωή καί αγαθοεργία.
Έτσι, η εκκλησιαστική παράδοση προβλέπει γιά τήν περίοδο αυτή τήν καθημερινή -άν οι συνθήκες τό επιτρέπουν- τέλεση τής θείας λειτουργίας, τήν τέλεση δηλαδή σαρανταλείτουργου.
Η τέλεση τού σαρανταλείτουργου αποτελεί πολύ μεγάλη ευλογία. Είναι μιά θαυμάσια ευκαιρία γιά βίωση τής μυστηριακής καί λατρευτικής ζωής, γιά επαφή μέ τόν πλούτο τής υμνολογίας καί τής ακροάσεως τών θείων Γραφών, γιά συχνότερη θεία κοινωνία, γιά συχνότερη συγκρότηση τής εκκλησιαστικής κοινότητας.
Ο άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος μάς λέει: «Σπουδάζετε πυκνότερον συνέρχεσθαι εις ευχαριστίαν θεού καί εις δόξαν. Όταν γάρ πυκνώς επί τό αυτό γίνεσθε, καθαιρούνται οι δυνάμεις τού σατανά καί λύεται ο όλεθρος αυτού», δηλαδή «Προσπαθείστε μέ σπουδή νά έρχεσθε όλοι μαζί στή Σύναξη τής Θείας Ευχαριστίας (Θεία Λειτουργία), γιά νά ευχαριστείτε τόν Θεό καί νά Τόν δοξολογείτε. Διότι όταν συχνά έρχεσθε στή Σύναξη τής Θείας Ευχαριστίας (Θεία Λειτουργία), συντρίβονται οι δυνάμεις του σατανά καί λύεται κάθε ολέθρια ενέργεια του».
Η δύναμη τής Θείας Λειτουργίας δέν είναι μαγική. Είναι η δύναμη τής αγάπης καί τής ενότητας εν Χριστώ. Η Θεία Λειτουργία μάς μαθαίνει νά συγχωρούμε, νά αγαπούμε καί νά είμαστε ενωμένοι μέ όλους τούς ανθρώπους.
Γι αυτό άλλωστε προσφέρουμε τά Δώρα μας στό Θεό, τόν Άρτο καί τόν Οίνο, προσευχόμενοι γιά ζώντες καί κεκοιμημένους αδελφούς μας. Η μνημόνευση τών ονομάτων τών ζώντων καί κεκοιμημένων προσώπων (ανάγνωση τών «Διπτύχων») είναι έργο πολύ σημαντικό καί ιερό, πού θεσμοθετήθηκε από τούς αγίους Αποστόλους καί επιτελείται αδιάλειπτα μέσα στούς αιώνες.
Το Ιερό Σαρανταλείτουργο
Το Ιερό Σαρανταλείτουργο, κατά την διάρκεια της νηστείας των Χριστουγέννων, υπέρ υγείας ζώντων και υπέρ αναπαύσεως των κεκοιμημένων αδελφών μας.
Στο υπέροχο βιβλίο «Ιωάννης της Κροστάνδης», (έκδ. Ιεράς Μονής Παρακλήτου), διαβάζουμε: «Στην Θεία Λειτουργία τελείται το μυστήριο τής αγάπης. Και ή αγάπη στην ουσία της είναι μεταδοτική. Ή αγάπη, ιδιαίτερα ή θεία, σπεύδει να σκορπίσει το φώς της, την χαρά της όλους Και συμπληρώνει: ώ αγάπη τελειότατη! ώ αγάπη, πού τα πάντα αγκαλιάζεις! Ώ αγάπη ισχυρότατη! Τί να προσφέρουμε σαν ευγνωμοσύνη στον Θεό για την αγάπη Του προς εμάς; Ή αγάπη αυτή βρίσκεται στην θυσία τού Χριστού, πού προσφέρεται για την άπελευθέρωσι όλων από κάθε κακία».
Και ό μακαριστός π. Παΐσιος, σχετικά με την ανάγκη προσευχής για τούς κεκοιμημένους, έλεγε: «να αφήνετε μέρος τής προσευχής σας για τούς κεκοιμημένους. Οι πεθαμένοι δεν μπορούν να κάνουν τίποτα (για τούς εαυτούς τους). Οι ζωντανοί μπορούν Να πηγαίνετε στην εκκλησία λειτουργία, δηλαδή πρόσφορο, και να δίνετε το όνομα τού κεκοιμημένου, να μνημονευθή από τον ιερέα στην προσκομιδή. Επίσης, να κάνετε μνημόσυνα και τρισάγια. Σκέτο το τρισάγιο, χωρίς Θεία Λειτουργία, είναι ελάχιστο.
Το μέγιστο, πού μπορούμε να κάνουμε για κάποιον, είναι το Σαράντα-Λείτουργο. Καλό θα είναι να συνοδευθή και με ελεημοσύνη. Αν έχεις ένα νεκρό, ό όποιος έχει παρρησία στον Θεό, και τού ανάψεις ένα κερί, αυτός έχει υποχρέωση να προσευχηθεί για σένα στον Θεό.
Αν πάλι, έχεις ένα νεκρό, ό όποιος νομίζεις ότι δεν έχει παρρησία στον Θεό, τότε, όταν τού ανάβεις ένα αγνό κερί, είναι σαν να δίνης ένα αναψυκτικό σε κάποιον πού καίγεται (από δίψα). Οι άγιοι δέχονται ευχαρίστως την προσφορά του κεριού και είναι υποχρεωμένοι να προσευχηθούν γι αυτόν πού το ανάβει. Ο Θεός ευχαρίστως το δέχεται». (Μαρτυρίες προσκυνητών, Ζουρνατζόγλου Νικ.).ekklisiaonline.gr.