Μετάφραση τῆς Ἀποστολικῆς περικοπῆς
Ἀδελφοί, πρέπει νά ζοῦμε ἔτσι, ἐπειδή ξέρουμε σέ ποιόν καιρό ζοῦμε, γιατί εἶναι
πλέον ὥρα νά ξυπνήσουμε, δεδομένου ὅτι τώρα ἡ τελείωση τῆς σωτηρίας μας εἶναι
ἐγγύτερα ἀπό τότε πού πιστέψαμε. Ἡ νύχτα τελειώνει καί ἔρχεται ἡ ἡμέρα. Ἄς
ἀποβάλουμε, λοιπόν, τά σκοτεινά ἔργα τῆς ἁμαρτίας καί ἄς φορέσουμε τά φωτεινά
ὅπλα τῆς ἀρετῆς. Ἄς συμπεριφερόμαστε μέ εὐπρέπεια, ὅπως ταιριάζει στό φῶς τῆς
ἡμέρας, χωρίς φαγοπότια καί μεθύσια, χωρίς ἀκολασίες καί ἀσέλγειες, χωρίς φιλο-
νικίες καί ζήλιες, ἀλλά νά φορέσετε τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό, καί νά μή φροντίζετε τή
σάρκα σας μέ τήν ἱκανοποίηση τῶν ἐπιθυμιῶν της. Νά δέχεστε χωρίς ἐπικρίσεις ὅποι-
ον εἶναι ἀδύναμος στήν πίστη, χωρίς νά συζητᾶτε τίς ἰδέες του. Ἄλλος μέν πιστεύει
ὅτι ἐπιτρέπεται νά τρώγει ἀπ᾿ ὅλα, ἄλλος, πού ἔχει ἀδύναμη πίστη, τρώγει μόνο λάχα-
να. Ὅποιος τρώγει ἀπ᾿ ὅλα, νά μήν περιφρονεῖ αὐτόν πού δέν τρώγει ἀπ᾿ ὅλα, καί
αὐτός πού δέν τρώγει ἀπ᾿ ὅλα, νά μήν κατακρίνει αὐτόν πού τρώγει ἀπ᾿ ὅλα, γιατί ὁ
Θεός τόν δέχθηκε στήν ἐκκλησία του. Ποιός εἶσαι ἐσύ, ὁ ὁποῖος κατακρίνεις ξένο
ὑπηρέτη; Ἄν στέκεται σωστά στήν πίστη ἤ ὄχι, ἁρμόδιος νά κρίνει εἶναι ὁ κύριός του.
Θά σταθεῖ ὅμως, γιατί ὁ Θεός ἔχει τή δύναμη νά τόν στηρίξει.
(Ἀπό τή νέα ἔκδοση: Ἡ Καινή Διαθήκη, τό πρωτότυπο κείμενο μέ νεοελληνική ἀπόδοση
τοῦ ὁμοτ. καθηγ. Χρ. Βούλγαρη, ἔκδ. ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣ)
ΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΤΩΝ ΑΡΕΤΩΝ
Εὑρισκόμενοι στό κατώφλι τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς,
ἀδελφοί μου, ἀκούσαμε τόν ἀπόστολο Παῦλο νά καλεῖ τούς χριστιανούς,
ἐν ὄψει τῆς ἐλεύσεως τῆς ἡμέρας τοῦ Χριστοῦ, νά ἀφήσουν στήν ἄκρη
τά ἔργα τῆς ἁμαρτίας καί νά ἀναλάβουν τά ὅπλα τοῦ φωτός. Δεδομένου
ὅτι ἡ ἡμέρα καί ὥρα τῆς Δευτέρας Παρουσίας τοῦ Κυρίου δέν εἶναι γνω-
στή, γιά τόν καθένα μας ἡ στιγμή τῆς συναντήσεώς μας μέ Αὐτόν εἶναι
αὐτή τοῦ βιολογικοῦ μας θανάτου. Ὁ Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν μᾶς καλεῖ,
ἐν ὄψει αὐτῆς τῆς βέβαιης προοπτικῆς, νά ἐγκαταλείψουμε τόν ἁμαρτω-
λό τρόπο ζωῆς καί νά ἐπιλέξουμε τόν δρόμο τῆς ἀρετῆς.
Ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή
Αὐτό εἶναι καί τό μήνυμα πού στέλνει ἡ Ἐκκλησία μας, λίγο πρίν
εἰσέλθουμε στό «Στάδιο τῶν ἀρετῶν». Ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή εἶναι
μία πορεία μέ ἐσωτερικά χαρακτηριστικά, ὅπου καλούμαστε νά γνωρί-
σουμε τόν ἑαυτό μας, γιά νά συναντήσουμε τόν Θεό μας ἀναστημένο
ἐκ τῶν νεκρῶν, ἀφοῦ περάσουμε ἀπό τό καμίνι τοῦ Πάθους καί τοῦ
Σταυροῦ. Σ’ αὐτήν τήν πορεία, πού εἰκονίζει τήν πορεία ὁλόκληρης τῆς
ζωῆς τοῦ χριστιανοῦ, ὀφείλουμε νά ἐγκαταλείψουμε τά πάθη μας, νά
παλέψουμε μέ τίς ἀδυναμίες, νά ἀναμετρηθοῦμε μέ τόν κακό ἑαυτό
μας. Αὐτά θά τά ἐπιτύχουμε ἀφοῦ χρησιμοποιήσουμε τίς πνευματικές
δυνατότητες, πού παρέχει ἡ Ἐκκλησία μας, γιά τίς ὁποῖες μιλάει σήμερα
ὁ ἀπόστολος Παῦλος. Αὐτές εἶναι οἱ ἀρετές.
Τά πνευματικά γυμνάσματα
Οἱ ἀρετές-πνευματικά γυμνάσματα, στά ὁποῖα καλούμαστε νά ἀγωνι-
στοῦμε τήν περίοδο πού ἀνοίγεται μπροστά μας, εἶναι ἡ νηστεία, ἡ προσ-
ευχή, ἡ ταπείνωση, ἡ ἐλεημοσύνη, ἡ ἀγάπη, κυρίως, ὅμως, ἡ μετάνοια.
Ὅλα αὐτά τά πνευματικά κεφάλαια συνθέτουν τόν καμβά τοῦ πνευματικοῦ μας ἀγώνα καί βοηθοῦν στήν πνευματική μας ὁλοκλήρωση καί τε-
λική ἕνωσή μας μέ τόν Θεό. Ὅμως, οἱ ἀρετές, προβαλλόμενες ὡς ἀν-
θρώπινα κατορθώματα, ἀποξενωμένες ἀπό τή χάρη τοῦ Θεοῦ, ὁδηγοῦν
στά ἀντίθετα ἀπό τά ἐπιδιωκόμενα ἀποτελέσματα. Αὐτό συμβαίνει, γιατί
εἶναι δυνατόν νά ἐξάρουν τόν ἐγωισμό μας, προκειμένου νά πιστέψου-
με στή δῆθεν πνευματική μας αὐτάρκεια. Ὅποιος ὁδηγεῖται σ’ αὐτό τό
συμπέρασμα, τήν ἴδια στιγμή καταστρέφει ὅ,τι ἔκτισε μέσα του.
Γιά νά ἔχει ἀποτελέσματα ὁ ἀγώνας τῆς ἀρετῆς, πρέπει νά ἀπογυ-
μνωθεῖ ἀπό ἐξωτερικά χαρακτηριστικά, πού ἐπιζητοῦν τήν ἀνθρώπινη
ἐπιδοκιμασία, καί νά περιοριστεῖ στό ἐσωτερικό πεδίο τῆς ὑπάρξεώς
μας. Λέει χαρακτηριστικά ὁ ἀββάς Ἠσαΐας: «Ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος κομπάζει
καί ἀγωνίζεται διά τήν ἀρετήν καί δέν φροντίζει νά ἀποκρύπτεται, ὥστε
νά μήν ἀντιλαμβάνονται οἱ ἄνθρωποι τήν καλήν του αὐτήν ἐργασίαν,
ὁμοιάζει πρός οἰκίαν, τῆς ὁποίας ἔχουν ἀφαιρεθεῖ ἡ θύρα καί τά παρά-
θυρα καί, ὡς ἐκ τούτου, εὐκόλως εἰσέρχεται ἐντός αὐτῆς ὁποιοδήποτε
ἑρπετόν θελήσει».
Τήν ἐσωτερική διάσταση τῶν ἀρετῶν διακηρύσσει καί ὁ ὅσιος Ἰσαάκ
ὁ Σῦρος: «Ἀρετή δέν εἶναι ἐπίδειξη πολλῶν καί διαφόρων πράξεων πού
ἐπιτελοῦνται μέσῳ τοῦ σώματος, ἀλλά τό περιεχόμενο σοφότατης καρδιᾶς, τήν ὁποία στηρίζει ἡ ἐλπίδα πρός τόν Θεό. Τήν καρδιά αὐτή συνδέ-
ει πρός τά κατά Θεόν ἐπιτελούμενα ἔργα ὁ ὀρθός σκοπός».
Ἀπόκτηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος
Στόν πειρασμό τῆς ἐπίδειξης τῶν ἐξωτερικῶν σχημάτων τῆς εὐσέβει-
άς τους, τῶν ἀρετῶν τους δηλαδή, ὑποπίπτουν συχνά πολλοί ἀδελφοί
μας χριστιανοί, κυρίως σέ περιόδους σάν κι αὐτή τῆς Μεγάλης Τεσσα-
ρακοστῆς. Ἔχουν τήν ψευδαίσθηση ὅτι ἡ κατάκτηση τῶν ἀρετῶν μπο-
ρεῖ ἀπό μόνη της νά ἐξασφαλίσει τή σωτηρία τῆς ψυχῆς καί τήν ἕνωση
μέ τόν Θεό. Δέν κατάλαβαν ποτέ ὅτι οἱ ἀρετές εἶναι ἐργαλεῖα δοσμένα
ἀπό τόν Θεό, τά ὁποῖα καθίστανται ἐνεργά καί χρήσιμα ὅταν χρησιμοποι-
οῦνται ὡς καρπός Θείας φώτισης, ἔμπνευσης καί χάρης, πού δίδονται σέ
καρδιές ταπεινές, πού ἔχουν μάθει νά ἐργάζονται μυστικῶς.
Γι’ αὐτό, ἄς ἔχουμε πάντα κατά νοῦ, αὐτό πού ἔλεγε ὁ ὅσιος Σερα-
φείμ τοῦ Σάρωφ: «Δέν εἶναι οἱ ἀρετές ὁ σκοπός τῆς ζωῆς, ἀλλά ἡ ἀπό-
κτηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος». Ὅταν Αὐτό κατακαλύψει τήν ὕπαρξή μας,
τότε οἱ ἀρετές θά εἶναι τό φυσικό ἐπακόλουθο, ἡ ἐπιβράβευση τοῦ Θεοῦ
στόν πνευματικό μας ἀγώνα. Ἀμήν!
Ἀρχιμ. Ἐ. Οἰκ.ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ.
Κυριακὴ τῆς Τυροφάγου – Εὐαγγελικὸ Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 2 Μαρτίου 2025.(Ματθ. ς΄ 14-21)
Eἶπεν ὁ Κύριος· ἐὰν ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, ἀφήσει καὶ ὑμῖν ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος· ἐὰν δὲ μὴ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑμῶν ἀφήσει τὰ παραπτώματα ὑμῶν. Ὅταν δὲ νηστεύητε, μὴ γίνεσθε ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ σκυθρωποί· ἀφανίζουσι γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσι τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντες· ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι ἀπέχουσι τὸν μισθὸν αὐτῶν. σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ τὸ πρόσωπόν σου νίψαι, ὅπως μὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις νηστεύων, ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷ, καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ ἀποδώσει σοι ἐν τῷ φανερῷ. Μὴ θησαυρίζετε ὑμῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς, ὅπου σὴς καὶ βρῶσις ἀφανίζει, καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσι καὶ κλέπτουσι· θησαυρίζετε δὲ ὑμῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ, ὅπου οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει, καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν οὐδὲ κλέπτουσιν· ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρὸς ὑμῶν, ἐκεῖ ἔσται καὶ ἡ καρδία ὑμῶν.
1. Περίοδος ἀγώνων
Ἀπόψε μὲ τὸν Κατανυκτικὸ Ἑσπερινὸ θὰ ἠχήσει ἡ σάλπιγγα τῆς μάχης καὶ οἱ πιστοὶ θὰ εἰσέλθουμε στὸ πνευματικὸ στάδιο τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. «Ἔφθασε καιρός, ἡ τῶν πνευματικῶν ἀγώνων ἀρχή, ἡ κατὰ τῶν δαιμόνων νίκη… ἡ πρὸς Θεὸν παρρησία», σημειώνει ἕνα ὡραῖο τροπάριο τῆς σημερινῆς ἡμέρας. Ἔφθασε ἡ μεγάλη ὥρα· ἡ ὥρα τῶν πνευματικῶν ἀγώνων, τῶν μεγάλων ἀθλημάτων, τῶν γενναίων ἀποφάσεων, τῶν ἡρωικῶν προσπαθειῶν, τῶν οὐράνιων ἐπάθλων. Ἔφθασε ὁ καιρὸς ποὺ περιμέναμε· ἡ ἀρχὴ τῶν πνευματικῶν ἀθλημάτων, μὲ τὰ ὁποῖα ἐπέρχεται ἡ νίκη κατὰ τοῦ διαβόλου καὶ τῶν δυνάμεών του· ὁ καιρὸς γιὰ νὰ ἐγγίσουμε οἱ πιστοὶ τὸν Θεό.
Γιὰ νὰ λάβουμε ὅμως τὸ πνευματικὸ αὐτὸ βραβεῖο, τὴν «πρὸς Θεὸν παρρησίαν», τὴν ἐγγύτητα πρὸς τὸν Θεό, τὴν καταλλαγὴ μ᾿ Ἐκεῖνον, θὰ πρέπει πρῶτα ν᾿ ἀγωνισθοῦμε. Ἂν θέλουμε νὰ ζήσουμε τὴ χαρὰ τῆς Ἀναστάσεώς του στὸ τέλος τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, θὰ πρέπει μέχρι τότε ν᾿ ἀναμετρηθοῦμε μὲ τὰ πάθη μας, μὲ τὶς χαμερπεῖς συνήθειές μας, μὲ τὸν παλαιὸ ἑαυτό μας. Νὰ μετανοήσουμε, νὰ ταπεινώσουμε τὸν ἐγωισμό μας, νὰ στερηθοῦμε τὶς ἐπίγειες χαρές, νὰ ποθήσουμε τὶς οὐράνιες. Σὲ αὐτὰ τὰ πνευματικὰ ἀγωνίσματα μᾶς καλεῖ ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία κατὰ τὴν ἱερὴ αὐτὴ περίοδο.
2. Μὲ ἀνεξικακία
Ἡ εὐαγγελικὴ περικοπή, ποὺ ἀκούσαμε σήμερα στὴ θεία Λειτουργία, μᾶς θέτει ἕνα πρῶτο βασικὸ ἀγώνισμα· τὴ συγχωρητικότητα. «Ἐὰν ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, ἀφήσει καὶ ὑμῖν ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος», εἶπε ὁ Κύριος. Δηλαδή, ἂν συγχωρήσετε τὰ ἁμαρτήματα ποὺ σᾶς ἔκαναν οἱ ἄνθρωποι, θὰ συγχωρήσει καὶ τὰ δικά σας ἁμαρτήματα ὁ οὐράνιος Πατέρας σας. Ἐὰν ἀντίθετα δὲν τὰ συγχωρήσετε, οὔτε ἐσεῖς θὰ συγχωρηθεῖτε ἀπὸ τὸν Θεό.
Εἶναι καθημερινὸ αἴτημα ὅλων τῶν πιστῶν πρὸς τὸν ἀγαθὸ Θεὸ τὸ νὰ συγχωρήσει τὸ πλῆθος τῶν ἁμαρτιῶν μας· νὰ μᾶς ἐλευθερώσει ἀπὸ τὴν ἐνοχὴ καὶ τοὺς δριμεῖς ἐλέγχους τῆς συνειδήσεως. Ἀσφαλῶς ὁ Κύριος μᾶς χαρίζει τὴν ἄφεση μέσῳ τοῦ ἱεροῦ Μυστηρίου τῆς Ἐξομολογήσεως. Θέτει ὅμως καὶ μία ἀπαραίτητη προϋπόθεση: νὰ εἴμαστε κι ἐμεῖς συγχωρητικοὶ πρὸς τοὺς ἀδελφούς μας. Νὰ συγχωροῦμε μὲ τὴν καρδιά μας ἐκείνους ποὺ μᾶς ἀδίκησαν, ποὺ μᾶς ἔκλεψαν, ποὺ μᾶς συκοφάντησαν μὲ τὸ ψέμα τους, ἢ εἶπαν κάτι εἰς βάρος μας· ἐκείνους ποὺ μᾶς χτύπησαν, ποὺ μᾶς πλήγωσαν μὲ τὸν λόγο τους· ἐκείνους ποὺ μᾶς προσέβαλαν μὲ τὴ συμπεριφορά τους, ἢ μᾶς ἐκμεταλλεύθηκαν κοιτάζοντας τὸ προσωπικό τους συμφέρον.
Δὲν εἶναι τυχαῖο τὸ ὅτι στὸ κατώφλι τῆς ἱερῆς αὐτῆς περιόδου ὁ Κατανυκτικὸς Ἑσπερινὸς ποὺ τελεῖται ἀπόψε στοὺς Ναούς μας ὀνομάζεται «Ἑσπερινὸς τῆς συγχωρήσεως». Μᾶς θυμίζει ὅτι ἡ ὁδὸς ποὺ ὁδηγεῖ στὴν Ἀνάσταση, περνᾶ πρῶτα ἀπὸ τὴν ἀγάπη καὶ τὴ συγχώρηση τῶν ἀδελφῶν μας. Ἂς ἀφήσουμε λοιπὸν στὴν ἄκρη κάθε τι ποὺ μᾶς χωρίζει ἀπὸ τοὺς συνανθρώπους μας, διότι αὐτὸ μᾶς χωρίζει τελικὰ καὶ ἀπὸ τὸν Θεό. Ἂς τοὺς συγχωροῦμε ἀπὸ τὴν καρδιά μας, ὅσο βαρὺ κι ἂν εἶναι αὐτὸ ποὺ μᾶς ἔχουν κάνει. Ἂς διώχνουμε ἀπὸ μέσα μας κάθε χαιρεκακία, μνησικακία καὶ ἐκδικητικὴ διάθεση. Οἱ Χριστιανοὶ «ἐκδικοῦνται» μόνο μὲ τὴν ἀγάπη.
3. Ὁ οὐράνιος θησαυρὸς
Στὸ τέλος τοῦ εὐαγγελικοῦ ἀναγνώσματος ἀκούσαμε μία ἀκόμη σημαντικότατη προτροπὴ τοῦ Κυρίου: «Θησαυρίζετε ὑμῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ, ὅπου οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει, καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν οὐδὲ κλέπτουσιν». Ὁ Χριστὸς μᾶς καλεῖ νὰ μὴν ἐπενδύουμε στὴν ἀπόκτηση ἐπίγειου πλούτου, ποὺ εἶναι προσωρινὸς καὶ φθαρτός, ἀλλὰ προσφέροντας ἐλεημοσύνη νὰ ἀποταμιεύουμε ἀσύλητους, ἄφθαρτους καὶ αἰώνιους θησαυροὺς στὴν τράπεζα τοῦ Οὐρανοῦ. Νὰ παίρνουμε τὸ βλέμμα μας ἀπὸ τὴ ματαιότητα τῶν ἐπιγείων καὶ νὰ τὸ στρέφουμε στὸν Οὐρανό, στὸν Κύριο. Ἐκεῖνος εἶναι ὁ πολύτιμος Μαργαρίτης· ὁ πνευματικὸς θησαυρὸς ποὺ δὲν φθείρεται, οὔτε μπορεῖ νὰ κλαπεῖ. Ὁ ἀκριβότερος θησαυρός, γιὰ τὸν ὁποῖο δὲν ὑπάρχει ὑλικὸ ἀντίκρισμα. Γιὰ νὰ τὸν ἀποκτήσει κανείς, πρέπει νὰ προσφέρει τὸν ἑαυτό του. Καὶ τότε πάλι δὲν τὸν ἀγοράζει, ἀλλὰ τοῦ χαρίζεται.
Ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστὴ εἶναι εὐκαιρία νὰ ἐφαρμόσουμε στὴν πράξη καὶ τοὺς παραπάνω λόγους τοῦ Κυρίου. Ἀφοῦ περιορίσουμε κάπως τὴν ἐνασχόλησή μας μὲ τὰ γήινα, μὲ τὶς περιττὲς πληροφορίες καὶ διαχύσεις, νὰ ἐξασφαλίσουμε χρόνο γιὰ τὴν ψυχή μας, ὥστε νὰ μετέχουμε στὶς ἱερὲς Ἀκολουθίες, οἱ ὁποῖες εἶναι συχνότερες τὶς ἡμέρες αὐτές· νὰ ἐπιμεληθοῦμε τὴν προσευχή, τὴν ἐξέταση τοῦ ἑαυτοῦ μας, τὴ μετάνοια γιὰ τὶς ἁμαρτίες μας, γιὰ νὰ ἐνοικεῖ ὁ Κύριος στὴν ψυχή μας· νὰ προσφέρουμε ἀπὸ καρδιᾶς τὴ συγχώρηση καὶ πλούσια τὴν ἐλεημοσύνη. Ἔτσι θὰ στρέφουμε τὸ βλέμμα μας στὸν Κύριο, ὁ Ὁποῖος θὰ θυσιασθεῖ «ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς καὶ σωτηρίας»· γιὰ νὰ μᾶς πλουτίσει πνευματικὰ καὶ νὰ μᾶς χαρίσει τὴν αἰώνια σωτηρία.ΑΜΗΝ.Ἀδελφότης Θεολόγων «Ὁ Σωτήρ».